Ngày 3/2/1930 Đảng Cộng sản Việt Nam được thành lập. Đây là sự kiện lịch sử có ý nghĩa đặc biệt quan trọng của cách mạng Việt Nam. Ban Chấp hành Trung ương Đảng thời kỳ đầu hoạt động chủ yếu tại địa bàn Thành phố đã bí mật xây dựng cơ sở, truyền bá sách báo tiến bộ, tập hợp những công nhân ưu tú trong các nhà máy, hãng xưởng làm hạt nhân vận động, tổ chức các cuộc đấu tranh thu hút các tầng lớp đồng bào. Từ tháng 3 năm 1930 tại Thành phố cũng diễn ra việc hợp nhất thành lập các Chi bộ cộng sản, thành lập Ban lâm thời chấp ủy của Đảng bộ Sài Gòn do đồng chí Nguyễn Văn Lợi (Hữu Dũng) làm Bí thư. Đảng bộ Thành phố có khoảng 20 Chi bộ với 130 Đảng viên. Phòng trưng bày đấu tranh cách mạng giai đoạn 1930 – 1954 là phòng số 5 (lầu 1) trong hệ thống trưng bày của Bảo tàng Thành phố, tổng cộng 301 hiện vật bao gồm: hình ảnh, tài liệu, báo chí và các loại vũ khí… tất cả là những hiện vật quý, hàm chứa nhiều giá trị và có ý nghĩa lịch sử quan trọng. Thể hiện qua một số nội dung sau:
1. Phong trào đấu tranh hưởng ứng Xô Viết Nghệ Tĩnh 1930 – 1931.
2. Phong trào đấu tranh đòi quyền sinh dân chủ 1936 – 1939.
3. Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ 23/11/1940.
4. Cách mạng Tháng Tám tại Sài Gòn.
5. Sài Gòn mở đầu kháng chiến.
6. Phong trào đấu tranh tại Sài Gòn những năm 1950.
7. Binh công xưởng Rừng Sác – Nam Bộ.
