Triển lãm “100 năm – 100 tranh áp-phích” –

                        Giới thiệu nghệ thuật tranh áp-phích Phần Lan

Triển lãm gồm 101 áp-phích được sáng tác từ đầu thế kỷ 20, nằm trong bộ sưu tập của Bảo tàng Áp-phích Lahti, Phần Lan.

Nghệ thuật tranh minh họa đầy màu sắc và đáng ngạc nhiên theo một cách thức mới không chỉ mô tả sự phát triển của ngành thiết kế đồ họa mà còn cả quá trình phát triển kinh tế và xã hội của Phần Lan.Triển lãm cho thấy bức tranh chung về các lĩnh vực thể thao, du lịch, quảng cáo, giáo dục, v.v.  Nhiều tấm áp-phích là những quảng cáo đầu tiên cho các công ty nổi tiếng của Phần Lan như Finnair, Nokia, Fazer và Sinebrychoff và các công ty khác.

Triển lãm này là một phần trong chương trình kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Phần Lan và Việt Nam 2013.

Nhà Trưng bày và Triển lãm Thành phố, 92 Lê Thánh Tôn, Phường Bến Nghé, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh, mở cửa từ 08.30h đến 11.30h và từ 13.30h đến 17.00h, từ ngày 25 đến ngày 29 tháng 11 năm 2013.

“100 năm – 100 tranh áp – phích”

Giới thiệu nghệ thuật tranh áp – phích Phần Lan

Nghệ thuật tranh áp-phích Phần Lan phát triển từ cuối thế kỷ 19 cùng với các nước Châu Âu khác. Trong những thập niên cuối thế kỷ này, nhiều nghệ sỹ Phần Lan du học tại Paris, và khi về nước đã mang theo một làn gió mới.

Trong những thập niên đầu thế kỷ 20, tranh áp-phích và quảng cáo chịu ảnh hưởng sâu sắc của chủ nghĩa lãng mạn dân tộc và phong cách Jugend, phong cách nghệ thuật mới ở Đông Âu. Vào thập niên 1920, các nhà thiết kế Phần Lan chịu ảnh hưởng từ thuyết vị lai và xu hướng lập thể của Ý, thiết kế đồ họa của Pháp. Thập niên 1930, chủ nghĩa hiện đại bắt đầu thay thế chủ nghĩa lãng mạn dân tộc và chủ nghĩa cổ điển. Một thế hệ mới các nhà thiết kế được đào tạo ở Phần Lan chiếm lĩnh vị trí hàng đầu. Sau chiến tranh Thế giới thứ II, việc giảng dạy ngành đồ họa ứng dụng bắt đầu trở lại tại Phần Lan. Thập niên 1950 mang đến làn gió mới khi tranh áp-phích được vẽ màu và gắn với thời đại thương mại hóa mới. Ảnh hưởng đến từ Bắc Mỹ và Châu Âu lục địa, nhà thiết kế tiêu biểu trong thời kỳ này là Erik Bruun và Timo Sarpaneva cũng sáng tác tranh áp-phích.

Những tấm áp-phích đẹp nhất thập niên 1960 và 1970 được thiết kế trong bối cảnh có tính xã hội và ý thức hệ. Ngôn ngữ thị giác đơn giản nhằm tối đa hóa ảnh hưởng. Ở nước ngoài, khái niệm “trường học Phần Lan” được dùng để mô tả thế hệ các nhà thiết kế đồ họa Phần Lan mới, trong số họ có Kyosti Varis, Jukka Veistola, Pekka Kuronen, Erkki Ruuhinen và heikki Ahtiainen.

Năm 1975, Bảo tàng tranh áp-phích Lahti được thành lập, và cùng năm đó, triển lãm tranh áp-phích quốc tế hai năm một lần được tổ chức. Vào thập niên 1980, Tapani Aartomaa, Pekka Loiri và Kari Piippo tự gọi mình là “Nhóm tiên phong” và đã tổ chức triển lãm tranh áp-phích họ sáng tác ở Phần Lan và nước ngoài, và thể hiện phong cách của mình cho giới thưởng ngoạn. Trong số các nhà thiết kế trẻ, có thể thấy sự quay trở lại rõ nét các nguyên tắc thiết kế của thập niên 1960. Nhiều vấn đề có tính xã hội và ý thức hệ là chủ đề quan trọng và bố cục tranh áp-phích đơn giản, và thường dựa trên ảnh chụp.

Phát biểu của Ngài Kimmo Lähdevirta, Đại sứ Phần Lan

Tại Lễ khai mạc Triển lãm Tranh áp-phích Phần Lan “100 năm – 100 áp-phích” ngày 25.11.2013

“Kính thưa quý vị,

Xin cảm ơn quý vị đã tắt máy tính và dành thời gian tới đây để thưởng thức triển lãm của chúng tôi!

Triển lãm này là một phần quan trọng trong các hoạt động của Đại sứ quán để kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Phần Lan và Việt Nam năm 2013.  Trong những thập kỷ vừa qua, chúng ta đã thưc hiện nhiều dự án hợp tác cùng nhau.  Còn hiện nay, chúng ta cần hướng tầm nhìn tới tương lai và mở rộng tiềm năng cho các đối tượng tham gia mới và các hình thức hợp tác mới, trong đó mối quan hệ đối tác đóng vai trò chủ chốt.  Do đó, triển lãm sẽ đi liền với hội thảo kết nối kinh doanh nhằm mục đích thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa các công ty và các viện của Phần Lan và Việt Nam.

Đối với thế hệ trẻ sinh ra trong thập niên mà vô tuyến và máy tính vượt trội, tranh áp-phích dường như xa lạ.  Tuy nhiên, tôi muốn khẳng định với quý vị rằng áp-phích, cùng với báo chí và tạp chí, đã từng là phương tiện chính của ngành truyền thông thị giác.  Và dường như khi các phương tiện truyền thông điện tử trở thành bình thường, tranh áp-phích đã giành lại được vị trí nổi bật.  Chẳng hạn ở Châu Âu, thanh niên lại bắt đầu sáng tác và sưu tầm tranh áp-phích.

Áp-phích trưng bày tại triển lãm là một bức tranh đẹp về quá trình phát triển của Phần Lan từ thời kỳ đầu của nền độc lập.  Nhiều tấm áp-phích là các quảng cáo thương mại cho các công ty vẫn còn hoạt động đến ngày nay, ví dụ như hãng hàng không Finnair tháng sáu vừa rồi đã mở đường bay thẳng giữa Hà Nội và Helsinki, trước kia có tên gọi là Aero hoặc Finnish Airlines. 

Một số áp-phích quảng bá các sự kiện quốc gia và quốc tế quan trọng, như Đại hội Thể thao Olympic ở Helsinki năm 1952, hoặc ngành du lịch, hay các loại hình hội chợ và triển lãm quốc gia khác.  Cũng có áp-phích quảng bá các chủ đề xã hội quan trọng như an toàn giao thông, phong trào không uống rượu, công tác phòng chống ma tuý, bảo vệ môi trường và các vấn đề tương tự.

Như quý vị sẽ thấy, phong cách và phương thức thực hiện đã thay đổi khá nhanh trong những thập niên qua.  Tuy nhiên, những tấm áp-phích đẹp nhất đều có một thứ chung: đó là những áp-phích này luôn – hoặc phải – dễ hiểu và có ảnh hưởng không chỉ tại quốc gia chúng ra đời mà còn rộng lớn hơn, thậm chí cả ở phía bên kia trái đất.

Với những quý vị muốn tìm hiểu sâu hơn về nghệ thuật tranh áp-phích Phần Lan, chúng tôi có các tờ rơi cùng với catalog triển lãm.  Vì thế, tôi sẽ chỉ đề cập đến một phương tiện để làm nên triển lãm này.

Noi theo gương Ba Lan, Bảo tàng Tranh áp-phích Lahti được thành lập năm 1975.  Đây là bảo tàng đầu tiên thuộc loại này ở các nước Bắc Âu và theo nhiều cách, đóng một vai trò tiên phong.  Sự kiện chính mà Bảo tàng đã tổ chức từ năm 1975 đến nay là Triển lãm Tranh áp-phích Quốc tế Lahti hai năm một lần, và từ giờ trở đi sẽ là ba năm một lần.  Nhờ các đợt triển lãm quốc tế mà Bảo tàng hiện nay có bộ sưu tập lớn áp-phích Phần Lan và quốc tế.

Để kết thúc bài phát biểu, tôi muốn bày tỏ sự cảm ơn đến những người có vai trò quan trọng trong công tác tổ chức triển lãm.

Đầu tiên, toàn bộ công tác tổ chức do Nhà thiết kế đồ hoạ Pia Kaikonen thực hiện, mà không có tài năng và lòng nhiệt tình của bà, dự án này sẽ không thành hiện thực.

Thứ nhì, các tác phẩm trưng bày tại đây do ông Kari Savolainen, Quản lý Bảo tàng Tranh áp-phích Lahti, lựa chọn từ các bộ sưu tập của Bảo tàng.  Thiết kế áp-phích quảng bá triển lãm và in ấn áp-phích tại Việt Nam do Nhà thiết kế đồ hoạ Claude Jacquelin thực hiện.  Rất tiếc hai vị này không có mặt tại đây ngày hôm nay.

Tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến ông Phùng Anh Tuấn, Tổng Lãnh sự Danh dự Phần Lan và các cộng sự tại TP. Hồ Chí Minh đã nhiệt tình hỗ trợ Đại sứ quán tổ chức sự kiện này.

Và cuối cùng, vì tiền đang khiến thế giới chuyển động, thậm chí có thể mang triển lãm tới phía bên kia trái đất, tôi muốn dành sự chú ý tới các nhà tài trợ cho năm kỷ niệm, mà không có họ chúng tôi không thể thực hiện được triển lãm.

Một lần nữa, xin cảm ơn tất cả các quý vị rất rất nhiều.”